Bahar olur, yaz geçer. Uçsuz bucaksız bostanlarda, morun göz alıcı kemâl-i letâfeti bir yıl boyunca canlılığını korur. Koklandığında uyku veren, kalbi kuvvetlendireceğine inanılan reyhan rayihası, beni benden alır. Rivayet odur ki, aynı reyhan çiçeğinin yapraklarına ellerini süren farklı kişilerin algıladığı koku farklıdır. Reyhan, teninizin kokusu, temizliğiyle birleşip, şahsınıza münhasır bir rayiha olarak burnunuza teneffüs eder.  

Tüm çiçeklerin gösteriş ve birbiri ile yarışına karşın reyhan alabildiğince zarif, masum, tüm sadeliğiyle arzı endam ederken göz doldurur, ruha şifa olur.

Birçok ülkede ‘’güzel koku’’ anlamına gelmekle beraber, süs çiçeği olarak da kullanılır. Ortaçağ’da tütsü olarak kullanıldığında kötü ruhları uzaklaştırdığına inanılmıştır. Yunanlılar için bereket ve bolluk sembolüdür. Romalılar, kötü talihten, kötülükten korunmak için evlerinin bahçesinden reyhan bitkisini eksik etmezlermiş.

Klâsik Türk edebiyatında güzel ve tesirli kokusu, şekli itibariyle, sevgilinin saçı, zülfü, perçemi için kullanılmıştır. Reyhan kelimesi cinas yoluyla, hayrân kelimesini de oluşturur. Koyu renginden dolayı âh dumanı reyhana benzetilir. Yemeklerde kullanıldığı gibi, bazen başa takılması da söz konusudur.

Nigârâ sünbül-i zülfün ne reyhân-ı semen-sâdur

Ucundan nâfe-i Çînün yüreği dolu sevdâdur/ Hayâli Bey

Mevlânâ’nın, Mesnevî-İ Şerîf’inde, dokuz farklı beyitte reyhan, ilahi bilgi, ilahi sır, ruhun sıfatlarının tecellisini sembolize etmiştir.

Gözleri kapalı olarak bir âlem görür, elsiz, avuçsuz güller, reyhanlar devşirirdim.

Ten midesi, insanı samanlığa çeker. Gönül midesi  reyhanlığa.

Peygamber Efendimizin:  ‘’Hasan ve Hüseyin dünyanın iki güzel kokulu reyhan çiçeğidir.’’ Hadis-i Şerifleri, torun sevgisinin en güzel ifadesidir.

Yüce Rabbimiz kullarına lütfettiği birçok nimetten Kuran-ı Kerim’de bahsetmiştir:

‘’Orada(yeryüzünde) yapraklı daneler ve hoş kokulu reyhanlar vardır.’’ (er- Rahman, 12) 

Zararlı böcek ve haşereleri kovan, güzel koku veren reyhanın sayısız faydaları bulunmaktadır. Anti bakteriyel, bağışıklık sistemi güçlendirici, depresif hastalık, ruh sıkıntılarına kokusu ile şifadır. Baş ağrısını hafifletir, zihin yorgunluğuna da iyi gelir.

Seyahatnamesinde Malatya’dan bahseden Evliya Çelebi ‘’Suyu ve havası gayet latiftir. Denizde ve karada dolaşan seyyahların beyanına göre, havası Tebriz’in iç çekici havasına benzemektedir. Belki daha da üstündür.’’ İfadeleri de doğrular ki, kendine has havası, suyundan olsa gerek, Türkiye’de mor reyhan üretiminde, Malatya ilinin Arapgir ilçesi liderdir. Letafetine yakışır bir ayrıcalıkla, bitki çeşitliliği kategorisinde, Coğrafi İşaret Belgesi alan ilk ürün, Arapgir Mor Reyhan’ıdır. 

Arapgir Belediyesi sahipliğinde,  İnönü Üniversitesi bilimsel desteğiyle, Arapgir Kadın Kooperatifi organizesinde, Anadolu kadınının bereketli ellerinde sanata dönüşen reyhan, şerbet, baharat, reçel ile başlayan yolculuğunda sınırları aşıp, salça, marmelat, reyhanlı badem şekerine kadar geniş bir ürün yelpazesine sahip.

Salatalarımızın rengi, evimizin kokusu, çorbalarımızın tadı, şifa kaynağı, cennet bitkisi mor reyhan girdiği yeri güzelleştirir. Gördüğüm yerde beni kendisine kilitleyen reyhan bahsini yine bir Hadis-i Şerif ile nihayete erdirelim:

“Kime reyhan teklif edilirse onu reddetmesin. Zira reyhanın taşıması hafiftir ve kokusu güzeldir.

Reyhan farkındalığı yaşayanlara, reyhana aşkla hizmet edenlere, reyhan ikram edenlere selam olsun…